گردشگری
خانه‌های مسافر در اصفهان محدود می‌شوند
عرضه زیاد خانه‌های مسافر با قیمت مناسب باعث شده مسافران، این واحدهای اقامتی را ترجیح بدهند و این امر کسادی بازار هتل‌ها و مهمانپذیرها را در پی داشته است
فربد علی‌آبادی|اصفهان- خبرنگار:
تابستان فرا رسیده و فرصت بستن کوله‌بار سفر است. در شرایط اقتصادی کنونی یکی از مکان‌های اقامتی جذاب برای مسافران خانه‌های مسافر است. خانه‌های مسافر واحدهایی اقامتی با مالکیت خصوصی هستند که مالکان آنها از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مجوز گرفته‌اند تا واحدهای مسکونی‌شان را در اختیار میهمانان و مسافران قرار دهند.
عرضه زیاد خانه‌های مسافر با قیمت مناسب باعث شده مسافران، این واحدهای اقامتی را ترجیح بدهند و این امر کسادی بازار هتل‌ها و مهمانپذیرها را در پی داشته است. صاحبان هتل‌ها و مهمانپذیرها وجود خانه‌های مسافر را اقدامی نسنجیده از سوی سازمان میراث فرهنگی تلقی کنند. در این میان «کلید به دست»ها هم هستند که مجوزی از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نگرفته‌اند و بدون رعایت استانداردها و به طور غیرقانونی تنها در ازای دریافت کارت ماشین مکان‌هایی ارزان را در اختیار مسافران قرار می‌دهند. با این‌که در سال 1394 در جلسه هیات وزیران به پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی ایجاد، اصلاح، تکمیل و نرخ‌گذاری خانه‌های مسافر به عنوان تاسیسات گردشگری همچون هتل‌ها و مهمانپذیرها به رسمیت شناخته شده اما وجود خانه‌های مسافر همواره محل مناقشه جامعه هتلداران و مهمانپذیران با متولیان آن بوده است.
در استان اصفهان، مدتی است شرکتی تحت نظارت و مجوز سازمان گردشگری اقدام به صدور مجوز برای فعالیت خانه‌های مسافر در استان کرده و تاکنون 65 واحد در شهرستان اصفهان و 49 واحد در دیگر شهرستان‌های استان زیرمجموعه این شرکت شده‌اند.
محدودسازی خانه‌های مسافر در شهر
مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان با تاکید بر این‌که خانه‌های مسافر یکی از تاسیسات گردشگری به رسمیت شناخته شده است، به همشهری می‌گوید: واحدهای اقامتی «خانه مسافر» که در استان اصفهان فعالند، اماکن مدیریت شده‌ای هستند که در فرایندی قانونی و با نظارت نهادهای ذی‌ربط و با بازبینی‌های کافی به خدمت‌رسانی مشغولند.
«فریدون اللهیاری» می‌افزاید: خانه‌های مسافر در قالب نرخ‌نامه‌های مشخص و شناسنامه‌دار فعالیت می‌کنند. اداره کل میراث فرهنگی متولی این حوزه است و در شهرستان‌های مختلف بر حسب ظرفیت، مجوزهای لازم صادر می‌شود.
وی با بیان این‌که گسترش و توسعه خانه‌های مسافر بدون ضابطه صورت نمی‌گیرد، ادامه می‌دهد: اولویت اول ما حمایت از سرمایه‌گذاری در بخش هتل‌ها و مهمانپذیرها و مجتمع‌های گردشگری است، اما در ایامی که تعداد مسافران افزایش می‌یابد و اماکن گردشگری پاسخگوی نیاز گردشگران نیست، خانه‌های مسافر می‌توانند در خدمت‌رسانی به گردشگران مفید واقع شوند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با اشاره به محدودسازی فعالیت خانه‌های مسافر در شهر اصفهان اظهار می‌کند: در بعضی از شهرستان‌های ییلاقی، کویری و زیارتی استان اصفهان این واحدهای اقامتی توسعه یافته است اما در شهر اصفهان فعالیت این واحدها با سیاست محدودسازی همراه بوده و تاکید بر فعالیت خانه‌های مسافر در ایامی همچون نوروز و ماه آخر تابستان است.
اللهیاری تصریح می‌کند: اماکن اقامتی «خانه مسافر» با خانه‌های استیجاری که به صورت غیرقانونی و غیرمجاز در اختیار مسافران قرار می‌گیرد متفاوت است؛ خانه‌های مسافر با تعداد محدود و در شهرستان‌هایی که توسعه زیرساخت‌های گردشگری همچون هتل و مهمانپذیر در آنجا مقدور نیست و با محدودیت مواجه است در اختیار گردشگران قرار می‌گیرد.
برخورد با «کلید به دست‌ها» در دستور کار
رئیس پلیس امنیت عمومی استان اصفهان نیز با اشاره به این‌که موضوع برخورد با مراکز اقامتی غیرمجاز به ایام و فصول خاصی محدود نیست، به همشهری می‌گوید: اهمیت موضوع شناسایی مراکز غیرمجاز و ساماندهی خانه‌های مسافر در طول سال به عنوان یک اولویت انتظامی و امنیتی در دستور کار ناجا بوده و در ایام نوروز و تابستان حساسیت به این امر دوچندان شده است. سرهنگ «حسن اسماعیلی» ادامه می‌دهد: نیروی انتظامی استان اصفهان به‌ویژه اداره نظارت بر اماکن عمومی با همکاری سازمان میراث فرهنگی، جامعه هتلداران و همچنین کلانتری‌ها در شهر اصفهان منازل مسکونی و مراکز اقامتی غیرمجاز را شناسایی می‌کنند و با همکاری مقام قضایی ابتدا متصدیان مربوطه احضار و توجیه می‌شوند و پس از ارائه آموزش‌های لازم و الزام آنها به قانونمند شدن و اخذ مجوز در صورت تکرار، برای پلمپ محل مذکور و معرفی آنها به مراجع قضایی اقدام می‌شود.
وی می‌افزاید: شایان ذکر است فعالیت بخش عمده‌ای از این مراکز غیرمجاز عمدتا به صورت مقطعی و فصلی و در صورت عدم حضور خانواده در محل مذکور صورت می‌گیرد که شناسایی و برخورد با این نوع مراکز امری دشوار و نیازمند همکاری چندین سازمان و نهاد است.
رئیس پلیس امنیت عمومی استان اصفهان اظهار می‌کند: با همکاری شهرداری و جوامع گردشگری و از طریق آموزش همگانی آثار و تبعات سوء این نوع اسکان مسافر، گوشزد و با اقدامات ایجابی از این موضوع ممانعت می‌شود.
با غیرقانونی‌ها برخورد می‌کنیم
دادستان عمومی و انقلاب اصفهان با بیان این‌که در سال‌های اخیر اماکن اقامتی«خانه مسافر» رشد چشمگیری داشته به همشهری می‌گوید: در مواقع خاصی از سال مانند نوروز با حجم فزاینده گردشگر، این اماکن در کنار هتل‌ها و مهمانپذیرها به خدمت‌رسانی مشغول
می‌شوند.
«علی اصفهانی» ادامه می‌دهد: به طور کلی اماکن اقامتی خانه‌های مسافر باید وجود داشته باشد. آنچه مهم است صلاحیت افرادی است که متولی این اماکن هستند و مکان‌هایی که برای این نوع اقامت‌ها در نظر گرفته می‌شود باید تحت نظارت و بررسی قرار گیرد. وی اضافه می‌کند: به طور مشخص در دستوری به نیروی انتظامی خواستار برخورد با افرادی شدیم که به صورت غیرقانونی به اسکان گردشگران مبادرت می‌ورزند. این درحالی است که اگر کسانی از بین این افراد باشند که صلاحیت‌های لازم را داشته باشند، با نظارت‌های کافی می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند.
دادستان عمومی و انقلاب اصفهان تصریح می‌کند: در حال حاضر اعمال جریمه مد نظر نیست و دادستانی از باب حقوق عامه می‌تواند با متخلفان برخورد کند تا از خانه‌های استیجاری بدون مجوز که مسبب مشکلات امنیتی و مسائل حاد اخلاقی است، ممانعت شود.
خانه‌های مسافر بدون مشورت با متخصصان ایجاد شد
رئیس جامعه حرفه‌ای هتلداران استان اصفهان درباره ایجاد و توسعه خانه‌های مسافر به همشهری می‌گوید: این اماکن اقامتی بدون مشورت کارشناسی شده با صاحبان فن در حوزه هتلداری و مهمانپذیری ایجاد شد، این در حالی است که در ساختارهای اقامتی نظیر هتل و مهمانپذیر بر اساس درخواست و نیاز مسافران و گردشگران امکانات ارائه می‌شود.
«کریم بیگی» اظهار می‌کند: اماکن اقامتی «خانه‌های مسافر» مازاد بر تعریف بین‌المللی اماکن گردشگری است و اگر با مشورت از متخصصان این تصمیم گرفته می‌شد می‌توانستیم در قالب و شکل کم‌هزینه‌تر و مدیریت شده‌ای و با توسعه مهمانپذیرها به گردشگران خدمت‌رسانی کنیم.
وی می‌افزاید: هرچه شاخ و برگ اماکن اقامتی پراکنده شود و موازی‌کاری پدید آید، کنترل کیفی و کمی اماکن اقامتی دشوار می‌شود. از سوی دیگر کم‌اطلاعی گردشگران از استانداردهای خدمت‌رسانی اماکن اقامتی هم می‌تواند آسیب جدی بر پیکره جامعه اماکن اقامتی وارد کند.
رئیس جامعه حرفه‌ای هتلداران استان اصفهان با اشاره به رقابت ناسالم اماکن اقامتی«خانه‌های مسافر» با دیگر جوامع اقامتی تصریح می‌کند: آنچه قیمت خانه‌های مسافر را در مقام مقایسه با سایر اماکن اقامتی پایین می‌آورد، نقص در رعایت استانداردهای خدمت‌رسانی به گردشگران است و همین باعث ایجاد چرخه معیوب رقابتی و کسادی بازار جامعه هتلداران و مهمانپذیران خواهد شد.
چرا گردشگران از خانه مسافر استقبال می‌کنند؟
کامران هارونی|کارشناس گردشگری :
موضوع خانه‌های مسافر از 14 سال پیش در قالب خانه‌های استیجاری در شهرهای شمالی و مشهد مقدس مطرح شد که با توجه به عدم ساماندهی ویلاها و خانه‌ها معضلات اجتماعی به همراه داشت. در سال 1396 خانه‌های مسافر به عنوان یکی از مصادیق 16گانه تاسیسات گردشگری در جهت تامین رفاه حال مسافران، بهبود، نظارت و کنترل خدمات به گردشگران ایجاد شد.
خانه‌های مسافر موضوعی نیست که امروز مطرح شده باشد، بلکه واقعیت و حقیقتی است که سال‌هاست وجود داشته و دستاوردی علمی است. برای اجرای طرح خانه‌های مسافر که شامل واحدهای اقامتی با کاربری مسکونی و مالکیت خصوصی (ویلا، آپارتمان، خانه سوئیت ) است، نمایندگی‌هایی در استان‌ها شکل گرفت. در استان اصفهان 2 شرکت مستقر در شهرهای اصفهان و کاشان متولیان تجهیز، نظارت و امنیت 150 خانه هستند و این خانه‌ها را از جوانب حقوقی، اجتماعی و اقتصادی تحت کنترل و نظارت دارند.
خانه‌های مسافر، با توجه به علایق مسافران و با تنوع‌های فرهنگی و اقتصادی و به دلیل قیمت مناسب مورد استقبال خانواده‌ها به‌خصوص عیالوارها قرار گرفته است. از طرفی پراکندگی آنها در نقاط مختلف شهر- برعکس هتل‌ها و مهمانپذیرهایی که در مرکز شهر متمرکز هستند- برای اشخاصی که برای کار، درمان و کارهای حقوقی به سفر آمده‌اند مناسب است. برخلاف بعضی سخت‌گیری‌هایی که برای واحدهای اقامتی رسمی شامل هتل‌ها و مهمانپذیرها وجود دارد، خانه‌های مسافر از مزایایی چون تغییر کاربری، عدم پرداخت مالیات و بیمه برخوردارند و این باعث می‌شود اکثر افراد خانه‌های خود را در این چرخه قرار دهند. این امر، عرضه زیاد خانه‌های مسافر را که روز به روز هم بیشتر می‌شوند در مقابل تعداد کم هتل‌ها در پی داشته است، اما در حال حاضر سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اعلام کرده که از پذیرش و ثبت خانه‌های مسافر به علت آن‌که دستورالعمل آن در حال بازنگری است، ممانعت به عمل آید.
در استان‌ها برای تصمیم‌گیری و نظارت بر خانه‌های مسافر کمیته هماهنگی وجود دارد که از نمایندگان استانداری، بهداشت، اماکن، جامعه واحدهای اقامتی تشکیل شده است. در واقع جامعه هتلداران مخالف 13 هزار خانه استیجاری است که در طول سال به طور غیرقانونی فعالیت می‌کنند و قانون مشخص و صریحی برای برخورد و پلمپ آنها وجود ندارد؛ چون این منازل شخصی است و نیاز به حکم قضایی دارد.
اگر فعالیت این قبیل اقامتگاه‌ها در زیرمجموعه جامعه هتلداران یا مهمانپذیران انجام شود، می‌توان در ساماندهی خانه‌های مسافر موفق شد.
